Ochrona pracy młodocianych

Pracownicy młodociani objęci są szczególną ochroną.

Młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat (art. 190 § 1 Kodeksu pracy).

Zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 15 lat, z zastrzeżeniem art. 191 § 2¹ - 2³ Kodeksu pracy.

Jakie prace są wzbronione młodocianym?

Zgodnie z art. 204 § 1 Kodeksu pracy nie wolno zatrudniać młodocianych przy pracach wzbronionych, wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

Są to prace:

związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym,
wymagające stale wymuszonej i niewygodnej pozycji ciała,
zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu,
w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych oraz pyłów,
stwarzające zagrożenia wypadkowe.

Jakie obowiązki w związku z zatrudnianiem młodocianych ciążą na pracodawcy?

Pracodawca zatrudniający pracowników młodocianych przy pracach określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, ma obowiązek zapewnić im szczególną ochronę zdrowia podczas pracy, uwzględniając ryzyko wynikające z ich braku doświadczenia, braku świadomości istniejących lub potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej. W tym celu:

zapewnia im pracę w warunkach niestwarzających zagrożeń dla ich bezpieczeństwa i zdrowia,
zapewnia im nadzór nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu lub innych osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy,
informuje o możliwych zagrożeniach i o podjętych działaniach dotyczących ich zdrowia,
organizuje przerwy w pracy w celu odpoczynku w warunkach odizolowania od czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych,
przekazuje informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z pracą wykonywaną przez młodocianego, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami również przedstawicielowi ustawowemu młodocianego.

Pracodawca sporządza wykaz prac wzbronionych młodocianym w jego zakładzie pracy i prowadzi ewidencję pracowników młodocianych.

Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej określonej zgodnie z art. 203 §1¹ Kodeksu pracy.

Czy dozwolone jest wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko?

Warunki dopuszczające wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową określa art. 304⁵ Kodeksu pracy. Wykonywanie przez dziecko takiej pracy lub innych zajęć zarobkowych, wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.

Dopuszczenie do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia bez zezwolenia właściwego inspektora pracy stanowi wykroczenie z art. 283 § 2 pkt 9 Kodeksu pracy i jest zagrożone karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Zmiana przepisów prawa dotyczących prac wzbronionych młodocianym

Z dniem 30 września 2023 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. poz. 1240).