Celem działania Państwowej Inspekcji Pracy nie jest odebranie rolnikom dopłat bezpośrednich. Nie będziemy prowadzić masowych kontroli w rolnictwie. Nie będziemy kontrolować gospodarstw rolników indywidualnych – uspokaja Marcin Stanecki.
Powodem wydania oświadczenia przez Głównego Inspektora Pracy Marcina Staneckiego są napływające do Inspekcji Pracy liczne pytania ze środowiska rolniczego, dotyczące nowych kontroli w zakresie warunkowości społecznej, które Inspekcja Pracy będzie prowadzić w tym roku.
– Państwowa Inspekcja Pracy będzie prowadzić, dokładnie tak samo jak w latach poprzednich, czynności kontrolne wobec rolników posiadających status pracodawcy. Nowością będą jedynie kontrole na uproszczonych zasadach obejmujące rolników wytypowanych do kontroli przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – wyjaśnia szef Inspekcji i uspokaja. – Celem działania Państwowej Inspekcji Pracy nie jest odebranie rolnikom dopłat bezpośrednich. Nie będziemy prowadzić masowych kontroli w rolnictwie. Nie będziemy kontrolować gospodarstw rolników indywidualnych.
Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2025 roku każdy kraj członkowski Unii Europejskiej ma obowiązek wprowadzić warunkowość społeczną do działań prowadzonych w rolnictwie. Mechanizm warunkowości społecznej polega na uzależnieniu wysokości wsparcia finansowego udzielanego rolnikom od przestrzegania krajowych przepisów, którymi wdrożono wybrane dyrektywy UE.
W polskim systemie prawnym funkcję agencji płatniczej pełni Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) – przyjmuje wnioski rolników (beneficjentów), przeprowadza kontrole spełniania warunków przyznawania płatności oraz przyznaje (wypłaca) płatności. Nadzór nad ARiMR sprawuje minister właściwy ds. rolnictwa i rozwoju wsi.
Kontrole będą się odbywać się we wskazanych przez ARiMR zakładach pracy, które pobierają dopłaty bezpośrednie. Kontroli przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy nie można przeprowadzić zdalnie.
Podczas kontroli podmiotów objętych działaniem Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie warunkowości społecznej brane będą pod uwagę następujące akty prawne UE, implementowane do prawa polskiego w Kodeksie pracy i rozporządzeniach wykonawczych do art. 23715 Kodeksu pracy:
- Przejrzyste i przewidywalne warunki pracy 2019/1152 (obszar Zatrudnienie);
- Środki zachęcające do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy 89/391/EWG (obszar Bezpieczeństwo i higiena pracy DYREKTYWA RAMOWA);
- Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania przez pracowników sprzętu roboczego 2009/104/WE (obszar Bezpieczeństwo i higiena pracy).
Poniżej przytaczamy dokładne zapisy aktów prawnych. Wynika z nich, że kontroli podlegają jedynie podstawowe zagadnienia. W warunkowości społecznej nie są poruszane szczegółowe kwestie dotyczące zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych, które występują w środowisku pracy rolniczej, a których zapobieganie określone jest w innych rozporządzeniach prawa krajowego.
– Wynika z tego, że rolnicy wskazani przez ARiMR będą w lepszej sytuacji niż rolnicy kontrolowani na ogólnych zasadach, bo zakres naszej kontroli u nich będzie węższy – dodaje Główny Inspektor Pracy.
Zgodnie z załącznikiem IV do rozporządzenia 2021/2115 podczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy będą brane pod uwagę następujące przepisy dotyczące warunkowości społecznej:
|
Obszary |
Mające zastosowanie akty prawne |
Odnośne przepisy |
Wymogi |
|
Zatrudnienie |
Przejrzyste i przewidywalne warunki pracy Dyrektywa (UE) 2019/1152 |
art. 3 |
Warunki zatrudnienia należy przedstawić na piśmie („umowa o pracę”) |
|
art. 4 |
Zapewnienie, aby zatrudnienie w rolnictwie odbywało się na podstawie umowy o pracę |
||
|
art. 5 |
Umowę o pracę należy przedstawić w ciągu pierwszych siedem dni świadczenia pracy |
||
|
art. 6 |
Zmiany w stosunku pracy należy przedstawić w formie dokumentu |
||
|
art. 8 |
Okres próbny |
||
|
art. 10 |
Warunki dotyczące minimalnej przewidywalności pracy |
||
|
art. 13 |
Szkolenie obowiązkowe |
||
|
Bezpieczeństwo i higiena pracy |
Środki zachęcające do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy Dyrektywa 89/391/EWG |
art. 5 |
Przepis ogólny nakładający na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy |
|
art. 6 |
Ogólny obowiązek pracodawców do przyjmowania środków niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobiegania zagrożeniom oraz informowania i szkolenia |
||
|
art. 7 |
Usługi w zakresie ochrony i profilaktyki: wyznaczenie jednego lub kilku pracowników do prowadzenia działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub zatrudnienie kompetentnych służb zewnętrznych |
||
|
art. 8 |
Podjęcie przez pracodawcę środków dotyczących pierwszej pomocy, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników |
||
|
art. 9 |
Obowiązki pracodawców w zakresie oceny stopnia zagrożeń, w zakresie środków ochronnych i sprzętu ochronnego, rejestrowania i zgłaszania wypadków przy pracy |
||
|
art. 10 |
Informowanie pracowników o zagrożeniach w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz o środkach ochronnych i zapobiegawczych |
||
|
art. 11 |
Konsultacje i udział pracowników w dyskusjach na temat wszystkich kwestii związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy |
||
|
art. 12 |
Pracodawca musi zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy |
||
|
|
Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania przez pracowników sprzętu roboczego Dyrektywa 2009/104/WE |
art. 3 |
Ogólne obowiązki zapewnienia, aby sprzęt roboczy był odpowiedni do wykonywania pracy przez pracowników bez szkody dla ich bezpieczeństwa i zdrowia |
|
art. 4 |
Przepisy dotyczące sprzętu roboczego: musi być zgodny z dyrektywami Unii i ustanowionymi minimalnymi wymogami oraz być odpowiednio konserwowany |
||
|
art. 5 |
Kontrola sprzętu roboczego – sprzęt powinien być poddany kontroli po zainstalowaniu i okresowo kontrolowany przez kompetentne osoby |
||
|
art. 6 |
Sprzęt roboczy stwarzający szczególne ryzyko może być użytkowany jedynie przez osoby, którym przydzielono zadanie jego użytkowania, a wszelkie naprawy, modyfikacje i konserwacja mają być wykonywane przez wyznaczonych pracowników |
||
|
art. 7 |
Ergonomia i ochrona zdrowia pracowników |
||
|
art. 8 |
Pracownicy otrzymują odpowiednie informacje oraz, w stosownych przypadkach, pisemne instrukcje użytkowania sprzętu roboczego |
||
|
art. 9 |
Pracownicy powinni zostać odpowiednio przeszkoleni |