Problemowi zapewnienia bezpiecznych warunków pracy osobom samozatrudnionym było poświęcone posiedzenie Rady Ochrony Pracy 9 stycznia 2024 r.
Z ramienia Państwowej Inspekcji Pracy w obradach, odbywających się w trybie zdalnym pod kierownictwem przewodniczącego Janusza Śniadka, wzięli udział: Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko oraz jej zastępcy Małgorzata Dziemińska, Dariusz Mińkowski i Jarosław Leśniewski, a także Jakub Chojnicki, dyrektor Departamentu Nadzoru i Kontroli w Głównym Inspektoracie Pracy i Wojciech Gonciarz, dyrektor Departamentu Prawnego.
W pierwszej części spotkania Rada przyjęła stanowisko w sprawie programu działania PIP na rok 2024. W części drugiej zebrani zapoznali się z materiałem przygotowanym przez Państwową Inspekcję Pracy zatytułowanym „Ochrona zdrowia i zapewnienie bezpiecznych warunków pracy osobom samozatrudniającym się”. Wprowadzenie do prezentacji wygłosiła Katarzyna Łażewska-Hrycko, zaś w szczegóły zagadnienia wprowadził dyrektor Jakub Chojnicki.
Państwowa Inspekcja Pracy od lat konsekwentnie prowadzi działania ukierunkowane na zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wszystkim pracującym, bez względu na formę zatrudnienia. Naszą misją są działania mające na celu ograniczanie zarówno wypadków przy pracy, jak i chorób zawodowych, do których w znacznej mierze przyczyniają się niewłaściwe warunki pracy.
– Traktujemy to zadanie jako priorytetowe, tak z punktu widzenia ochrony praw pracowniczych obywateli, jak i interesów państwa – mówił dyrektor Chojnicki.
Wyniki kontroli prowadzonych przez inspektorów pracy wskazują na niewystarczający zakres ochrony osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Także możliwe do egzekwowania przez Państwową Inspekcję Pracy wymagania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w przypadku tej grupy osób przysparzają trudności.
W swojej prezentacji dyrektor Chojnicki skoncentrował się na dwóch podstawowych zagadnieniach. Pierwszym było szczegółowe omówienie wypadków osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym samozatrudniających się. Drugim stały się wyniki kontroli podmiotów, na rzecz których świadczą pracę osoby na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym samozatrudniające się.
W podsumowaniu omawianego materiału należy podkreślić, że Państwowa Inspekcja Pracy – realizując swoje ustawowe obowiązki – będzie kontynuowała działania nadzorczo-kontrolne w najbardziej wypadkogennych sektorach gospodarki i obszarach funkcjonowania przedsiębiorstw. Planowane zadania kontrolne nie są bezpośrednio ukierunkowane na firmy współpracujące z osobami fizycznymi na innej podstawie niż umowa o pracę. Dopiero po przystąpieniu do kontroli w konkretnej firmie istnieje możliwość weryfikacji, na jakiej podstawie prawnej pracują w niej osoby zatrudnione. Wynika to z braku możliwości wcześniejszego ustalenia firm, które masowo wykorzystują pozapracownicze formy współpracy.
Państwowa Inspekcja Pracy nadal będzie wspierać osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, przedsiębiorców i pracodawców, udzielając porad w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zarówno podczas prowadzonych kontroli, jak i w ramach działalności Centrum Poradnictwa PIP. Tym samym pomimo zdecydowanie rzadszych kontaktów ze strony zleceniobiorców i samozatrudnionych niż ze strony pracowników szukających pomocy i informacji ze strony Państwowej Inspekcji Pracy urząd będzie wpływał na podnoszenie poziomu świadomości zagrożeń oraz wiedzy na temat sposobów ochrony przed nimi wszystkich osób aktywnych zawodowo.
